Sluit de gordijnen met de feestdagen?!
Een van de dingen die buitenlanders noemen als je ze vraagt naar wat ze opvalt in Nederland, is de vrije inkijk in onze woningen. Helaas dreigt deze transparantie nu in haar tegendeel te gaan verkeren.
De berichtgeving in de media[1] waarin wordt aangekondigd dat de politie controles gaat uitvoeren op wat er zich in de woning afspeelt met de feestdagen, lijkt geen ander doel te hebben dan angst inboezemen. Een aantal dagen geleden schreef ik een bijdrage[2] waarin ik een pleidooi houd voor een renovatie van de democratie. Helaas lijkt het erop dat ook de rechtsstaat een opknapbeurt nodig heeft.
Het feit dat de premier op televisie verkondigt dat burgers in de eigen woning maximaal 2 bezoekers mogen ontvangen, betekent niet dat die aankondiging daarmee verheven is tot wet. Iedereen lijkt daar echter wel vanuit te gaan en de politie kondigt dus zelfs aan handhavend te gaan optreden. Bestudering van wet- en regelgeving leert echter dat daar geen juridische grondslag voor bestaat. De opgelegde maatregelen en beperkingen zien namelijk niet op een woning. Artikel 3.1 lid 1 van de Tijdelijke regeling maatregelen COVID-19 ziet op plaatsen waar het niet toegestaan is zich in groepsverband met meer dan vier personen (en sinds 15 december t/m 19 januari niet meer dan 2 personen[3]) te bevinden. Die plaatsen zijn: a. Een openbare plaats; b. Een erf behorende bij een publieke plaats; c. Een erf behorende bij een besloten plaats, niet zijnde een woning. De Tijdelijke regeling maatregelen COVID-19 is gestoeld op de artikelen 58e, 58f, 58g, 58h, 58i, 58j, 58l en 58p van de Wet publieke gezondheid en die wet ziet evenmin op woningen. Nu er geen juridische grondslag voor dit aangekondigde politieoptreden bestaat, is deze misschien wel instrumenteel voor het bestuur, maar tevens onrechtmatig en zorgwekkend. Dat burgers afhankelijk van de capaciteit die daarop wordt ingezet, massaal en landelijk in hun eigen woning gedurende de feestdagen lastiggevallen zouden kunnen worden, moet angst inboezemen, maar dan toch vooral vanwege het feit dat bestuur en handhaving het opnieuw niet zo nauw nemen met het recht. Als wij in een rechtsstaat willen blijven leven, dan dienen ook - of sterker nog juist - de handhavers van regelgeving rechtmatig te handelen. Dat is ook de enige manier waarop gezag verworven kan worden, hetgeen echt iets heel anders is dan macht. Om een ongestoorde kerstmaaltijd en oudejaarsavond te garanderen lijkt het gegeven de omstandigheden raadzaam om - in weerwil van onze volksaard - dit jaar de gordijnen te sluiten.
Voetnoten
[1] Politie let op ouderjaarsavond op volle huiskamers: https://www.telegraaf.nl/nieuws/1597137614/politie-let-op-oudejaarsavond-op-volle-huiskamers
[2] Democratie behoeft dringend renovatie: https://www.pmjjfrissen.com/post/democratie-behoeft-dringend-renovatie
[3] Tijdelijke regeling maatregelen covid-19 in verband met een verzwaring van de maatregelen: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2020-66909.html